Motivatie komt niet altijd vanzelf. Zeker niet bij kinderen wanneer iets lastig is en niet zo leuk is. Als volwassene kan je je daar (misschien) overheen zetten, maar kinderen hebben nog niet de wilskracht en gevoel voor prioriteiten om iets te doen wat ze niet per se willen. Zo kan leren op school ook vaak lastig en demotiverend voelen voor kinderen. In dit artikel lees je hoe je de motivatie van je kind kan verbeteren.

Intrinsieke motivatie

Misschien wel het aller belangrijkste begrip om te begrijpen als ouder als het gaat om motiveren, is intrinsieke motivatie. Er zijn twee soorten motivatie die mensen tot actie kunnen zetten. Intrinsieke en extrinsieke. Extrinsieke motivatie is wanneer je gemotiveerd bent om iets te doen omdat er een beloning aan vast hangt. Een voorbeeld hiervan is een snoepje als je je kamer opgeruimd hebt. Intrinsieke motivatie is wanneer je gemotiveerd bent voor de taak zelf, zonder dat er een beloning achteraan komt. Het werk of de taak zelf is al belonend genoeg.

Het experiment

Een bekend experiment laat zien waarom intrinsieke motivatie is waar we als ouders naar streven om te ontwikkelen in onze kinderen.

In het experiment zijn er een aantal kinderen die dol zijn op tekenen ingedeeld in twee groepen. Groep 1 werd gevraagd om iets leuks te tekenen, en dan de tekening te komen laten zien.

Groep 2 werd ook gevraagd om een tekening te maken, en wanneer ze de tekening kwamen laten zien, kregen ze een koekje als beloning, omdat ze dat goed hadden gedaan.

Een paar dagen later werd het experiment herhaald. Beide groepen werden gevraagd om een tekening te maken en te komen laten zien.

Maar iets was opvallend. Er was een duidelijk verschil tussen de twee groepen de tweede keer dat ze een tekening gingen maken. De groep zonder beloning was nog net zo blij om te tekenen als de eerste keer. Maar de tweede groep, die een beloning hadden gekregen vorige keer, waren minder enthousiast om te tekenen dit keer.

Het verschil is in de motivatie. De eerste groep is intrinsiek gemotiveerd om te tekenen. Dat is wat ze leuk vinden en wat ze dan ook zonder moeite doen. De tweede groep heeft nu een extrinsieke motivatie gekregen, omdat ze een beloning hadden ontvangen. Ze zijn nu niet meer enthousiast om te tekenen, alleen voor een beloning.

Hier kunnen we uit halen dat motivatie niet blijvend is als het niet intrinsiek is. Alleen dan zullen kinderen echt gemotiveerd zijn om iets te doen.

Heitje voor karweitje

Wil je dat je kinderen mee helpen in het huishouden? Veel ouders zetten er een beloning tegenover om dit voor elkaar te krijgen. Dan doen ze in ieder geval hun bord in de vaatwasser en hun vieze kleren in de wasmand. Maar een beloning geven voor een taak die ze niet leuk vinden of geen zin in hebben, haalt ook de kans weg om een intrinsieke motivatie te ontwikkelen voor deze taken.

Hoe makkelijk het ook is om een beloning te beloven, op de lange termijn verpest je de zelfstandigheid van je kind. Nu gaan ze nooit meer wat doen in huis zonder dat er wat tegenover staat. Wat je ze aan wil leren, is dat ze onderdeel zijn van een gezin en iedereen in het gezin moet een steentje bijdragen aan het schoonhouden van het huis.

De 4 pilaren van motivatie

Naast intrinsieke motivatie, zijn er nog meer termen die heel belangrijk zijn voor het cultiveren van motivatie. Dit geldt voor zowel volwassenen als kinderen.

Autonomie

Mensen voelen zich het gelukkigste wanneer ze het gevoel hebben dat ze controle hebben over hun situatie en keuzes. Dit geldt ook voor kinderen als het aankomt op dingen doen die ze niet willen doen. Natuurlijk is het soms “omdat ik het zeg”, maar zeg dit niet voor alles. Geef je kind het gevoel dat ze een keuze hebben, en de controle over hun situatie. Geef ze bijvoorbeeld een keuze. Je mag nog even puzzelen of een boekje lezen voor je naar bed gaat. Je geeft ze op deze manier opties die jij geschikt vindt, maar geeft ook je kind de kans om voor zichzelf te kiezen.

Meesterschap

Het is erg jammer, maar we vinden nou eenmaal de dingen die we goed kunnen het leukste. Dit geldt vaak ook voor kinderen. Niets werkt dan ook motiverender dan het gevoel hebben dat je beter wordt in iets. Heeft je kind geen zin in piano oefenen? Probeer ze dan te motiveren door te laten zien hoe veel beter ze al zijn dan dat ze eerst waren (of misschien wel beter dan jij bent).

Relevantie en begrip

Je kan het bijna aan elke leraar vragen, ze hebben vast vaak de geïrriteerde vraag gehad van de kinderen: Waarom moet ik dit leren? Ik ga dit nergens voor nodig hebben. Vele dingen die we moeten leren op school zijn totaal niet duidelijk voor kinderen waarom ze dit nodig gaan hebben in de rest van hun leven. Dat is ook moeilijk om te begrijpen, omdat ze veel context missen. Maar er is weinig dat slechter motiveert dan iets moeten doen dat je niet zo leuk vindt en dan ook nog eens zonder reden. Het is misschien lastig, maar probeer aan je kind uit te leggen waarom sommige dingen belangrijk zijn.

Neem als voorbeeld het opruimen van je kamer. Je kan dan vertellen over waarom een snelle weg naar de deur van de slaapkamer en een lege trap belangrijk is in het geval van brand. Of het kwijtraken van je spullen waar je zo gek op bent.

De basis van motivatie is het zien van het grote plaatje. Waarom doe ik dit? Waar wordt dit gebruikt? Naast proberen uit te leggen waarom iets belangrijk is, kan je het natuurlijk ook laten zien. Begrijpt je kind niet waarom ze van gram naar kilogram moeten kunnen rekenen? Probeer bijvoorbeeld eens een van onze “rekenen met koken” recepten om te laten zien dat gewichten overal in je leven terug komen.

Projecten dag

Je kinderen moeten vaak al vrij veel doen dat ze niet willen. Ze hebben niet altijd zin in school, of om bij opa en oma op bezoek te gaan. Soms wil je ze dan ook iets geven wat ze leuk vinden om te doen. Om maar gewoon te zeggen, ga maar lekker tv kijken, heeft alleen niet het effect dat je waarschijnlijk wilt.

Om de algemene motivatie van kinderen te verbeteren is het een goede optie om de algemene nieuwsgierigheid te verhogen.

Een succesvolle manier om dit te doen is via “unschooling”. Unschooling is een manier van lesgeven (maar kan ook in een niet-school zetting), waarbij het kind bepaald wat ze leren. Deze manier van leren is voornamelijk populair in Amerika onder de ouders waarvan de kinderen thuis geschoold worden. Laat je kinderen zelf hun interesses ontdekken, en probeer leer momenten te combineren met wat ze leuk vinden.

Op deze manier geef je ze zowel autonomie, als context (relevantie en begrip). Een manier om dit te doen, is om af en toe een dag vrij te maken voor een projecten dag. Vraag je kind wat ze interessant vinden op dat moment, en maak van dat onderwerp een leuke dag. Zijn het dinosaurussen? Ga naar een natuur historisch museum. Zijn het piraten? Ga naar het strand en leer over de piraten. Dit soort thema dagen zijn niet alleen heel leuk, maar werken ook extreem motiverend voor kinderen.

Complimenteer op de juiste manier

Kinderen zijn vaak opzoek naar complimenten over het werk dat ze hebben geleverd. Vaak komen ze met een tekening waar ze nauwelijks naar hebben gekeken, en verwachten dan dat jij met een grote glimlach verteld hoe goed ze kunnen tekenen. Maar is dit wel wat ze moeten horen?

Wanneer jij een kind verteld dat ze slim zijn, wordt slim zijn onderdeel van hun identiteit. Wanneer ze dan tegen iets aan lopen dat moeilijk is, weten ze niet meer wat ze moeten doen. Ze voelen zich niet meer slim, en zijn nu bang voor de reactie van hun ouders.

Wanneer we complimenteren op basis van karakteristieken of iets dat ze bezitten (je bent slim, je kan goed tekenen, etc.), zetten we onze kinderen op om te falen en ongemotiveerd te raken. In plaats daarvan, complimenteer op basis van vooruitgang en moeite doen.

Als jij je kind van jongs af aan laat zien dat hard werken voor iets niet alleen resultaten boekt, maar ook nog eens gewaardeerd wordt, geef je ze alles dat ze nodig hebben om zelf vooruit te kunnen. Vertel ze dus dat het zo goed is dat ze zo goed hebben geoefend met het tekenen van de zon bijvoorbeeld.

Dit betekent natuurlijk niet dat je nooit kan zeggen dat ze een mooie tekening hebben gemaakt. Maar maak het dan specifiek. Wat maakt deze tekening zo mooi? En wat is nog mooier dan de vorige tekeningen?

Kinderen willen graag beter worden (meesterschap) in alles dat ze leuk vinden. Als jij ze verbeterpunten geeft, en vervolgens complimenteert op het harde werk dat ze hebben verricht om dit verbeterpunt toe te passen, geef je ze dat gevoel van vooruitgang. Je kan je kind ook zelf vragen wat ze denken beter en anders te kunnen doen de volgende keer. En dan vervolgens vragen, hoe ze het geprobeerd hebben om beter te maken.

Kinderen met een missie zijn intrinsiek gemotiveerd. Het is misschien een uitdaging om dit allemaal te doen, maar op den duur zal het voor je kind goed uitpakken op deze manier. Veel succes!

In het kort

• Om je kind de juiste motivatie mee te geven in het leven wil je de intrinsieke motivatie bevorderen. Intrinsieke motivatie is de motivatie om iets te doen voor het doen zelf. Niet voor een beloning of uitkomst. Dat heet extrinsieke motivatie.
• Om intrinsieke motivatie te stimuleren zijn er 4 belangrijke pilaren:
  • Autonomie: Geef je kind het gevoel dat ze controle hebben over hun keuzes
  • Meesterschap: Het motiveert om vooruitgang te zien. Laat zien dat je kind beter wordt.
  • Relevantie en begrip: Zorg dat het duidelijk is waarom je iets moet doen. Waarom iets belangrijk is, help een taak in context brengen en helpt je kind het grote plaatje zien.
• Toon interesse in je kind in wat zij leuk vinden. Niet terwijl je stiekem ook even tv kijkt of met je telefoon bezig bent. Zorg dat je volle aandacht bij je kind is. Een leuke manier om dit te doen is met een projectendag.
• Complimenteer op basis van actie, niet op basis van talent. Vertel je kind niet altijd maar dat ze slim zijn en goed kunnen tekenen. Vertel ze in plaats daarvan hoe trots ze op zichzelf mogen zijn omdat ze zo hard gewerkt hebben voor hun goede cijfers en hun kunstwerk.

Heb jij nog meer tips over hoe je je kind kan motiveren? Laat het ons dan weten via het contactformulier, en misschien komt jouw tip wel erbij.